Học văn lớp 7 khó, dễ ngán. Phụ huynh có thể làm gì để giúp con?

Tiến sỹ Diêu Lan Phương - giảng viên ĐH Khoa học xã hội và nhân văn -  chia sẻ trên FB cá nhân:

Trong chương trình Ngữ văn bậc phổ thông, có lẽ chương trình Văn 6, Văn 7 là khó nhất và dễ làm học sinh ngán nhất (Bạn nào đến cũng tâm sự con thấy khó quá, con không thích văn). Tại sao chúng ngán (và có lúc bất lực buông xuôi) như vậy:
1. Chương trình rất nhiều các tác phẩm dân gian và trung đại. Khoảng cách lịch sử quá xa nên các cháu không thể hiểu được cái hay, cái đẹp trong ngôn từ, trong cốt cách tư tưởng (là đa số yêu cầu đạt được của bài học). Đặc biệt phần các bài thơ trung đại trong sách Văn 7; để hiểu được, cần phải có tri thức về chữ Hán, chữ Nôm, về Phật giáo, Lão giáo… Điều này có lúc cần một chuyên gia trong lĩnh vực Hán Nôm, còn đa số các cô giáo không tốt nghiệp ngành này. Chúng ta đều biết, phải hiểu 10 phần, thì mới truyền cho học sinh được 1-2 phần.
Và chúng ta không thể yêu thích điều mà chúng ta chưa hiểu.

2. Khoảng cách lịch sử cũng kéo theo khoảng cách thẩm mỹ. Chúng ta đều biết, trong 19 thế kỷ thời trung đại, xã hội phong kiến “sống chậm” và gần như quan niệm về cái đẹp thay đổi rất ít. Thế kỷ 20 – thời kỳ hiện đại, tiếp xúc với mưa Âu gió Mỹ, quan điểm thẩm mỹ bước sang một giai đoạn khác, hoàn toàn khác với trước. Còn con cái chúng ta hôm nay, đang sống ở thế kỷ 21 – những năm tháng này, xã hội, cuộc sống và quan niệm thẩm mỹ thay đổi với tốc độ chóng mặt. Ngày hôm nay đã có thể khác với ngày hôm qua. Một buổi sáng thức dậy chúng ta đã tiếp nhận lượng thông tin bằng cả năm ngày xưa cộng lại. Đương nhiên, quan niệm về cái Đẹp đã thay đổi rất nhiều. Vì thế, trước đây một mái tóc đen dài đến gót chân là đẹp; thì ngày nay chúng không thấy đẹp nữa, nếu nhìn thấy ngoài đời có lúc chúng thấy làm sao. Và học văn, học nghệ thuật – quan trọng nhất là được cảm nhận cái Đẹp, thưởng thức cái Đẹp. Cho nên, không thể trách các cháu phổ thông sao không thấy ngôn từ của Nguyễn Trãi tài hoa, tinh tế; sao không thấy Thúy Kiều tiến bộ… Chúng – đa số - không thể say sưa ca ngợi thật lòng khi chúng không tự cảm thấy điều ấy. Trong tháp nhận thức tư duy Bloom, giai đoạn phân tích, đánh giá (và đặc biệt là sáng tạo) là ở giai đoạn bậc cao của tư duy. Để có được điều đó, phải đi qua được giai đoạn thấp – cơ bản (biết – ghi nhớ; hiểu…). Tuy nhiên dường như chúng ta thường “làm tắt”, “đi tắt đón đầu”, khi chưa làm các em biết, hiểu được, đã bắt các em đánh giá, cảm nhận…Khiến cho ngôn từ tiếng Việt ngày càng trống rỗng. Ở đây, cũng lưu ý thêm, mỗi cá nhân đều có một "ngưỡng tư duy" nhất định, nên ở giai đoạn cao (đánh giá, sáng tạo không phải cá nhân nào cũng có thể đạt được.

Nếu bạn có con học lớp 7 và giở sách Ngữ văn ra xem, bạn sẽ đồng tình với các nhận xét trên. Câu hỏi đặt ra là: vậy thì phụ huynh chúng ta có thể làm gì để hỗ trợ con học Văn lớp 7? Ngồi phàn nàn hay ao ước SGK đổi mới nội dung, ao ước giáo viên có tâm hồn và phương pháp dạy xuất sắc thì may mắn lắm chỉ có thể góp phần đem lại những thay đổi tích cực cho ... đứa con sau. Còn với bạn đang học lớp 7 hôm nay, chúng ta có thể cân nhắc làm những việc này:

• Hướng dẫn con lập thời gian biểu hàng tuần hợp lí, với thời lượng đủ nhiều để chuẩn bị bài học môn Ngữ Văn. Việc chuẩn bị bài không chỉ đơn giản là đọc trước bài và trả lời các câu hỏi trong sách, mà còn là google để tìm hiểu thêm về nhân vật, giai đoạn lịch sử liên quan.
• Mời con làm giáo viên dạy bù, hoặc ra câu hỏi đố cho bố mẹ những kiến thức về văn học, văn hóa, lịch sử tìm hiểu được. Phần thưởng hay "học phí" có thể là ... một buổi mẹ rửa bát thay con.
• Cùng con xem mục lục bài học từng kì, và nếu có điều kiện, cùng con chọn những địa danh phù hợp liên quan tới các chủ đề sẽ học và lên lịch rồi đi thăm quan, ví dụ đi thăm đền Côn Sơn, đến đèo Ngang. Những cuộc bàn bạc và những chuyến đi như này sẽ góp phần kết nối sách vở/quá khứ với thực tiễn cuộc sống, cung cấp thêm cho con những hiểu biết nền về văn hóa, và làm cho con có tâm thế háo hức tìm hiểu những gì sách vở nói đến thay vì chỉ trích sách vở lỗi thời.

Nếu bạn là phụ huynh đã hoặc đang có con học lớp 6, lớp 7 và có thêm kinh nghiệm gì để chia sẻ, hãy để lại bình luận bạn nhé!