Nhà khoa học về não bộ chia sẻ cách đọc sách tốt nhất cho trẻ

Sẽ thật thiếu sót nếu cha mẹ chỉ dừng lại ở việc đọc từ đầu đến cuối một cuốn sách mà không biết cách giúp trẻ đặt mình vào hoàn cảnh của nhân vật trong sách.

Đã có vô số nghiên cứu chứng minh lợi ích của việc đọc sách cho con nghe. Nhưng thực tế là có không ít phụ huynh không có chủ ý đọc để cải thiện kỹ năng ngôn ngữ của trẻ. Thay vào đó, chúng ta đọc cho con chỉ để giúp con… dễ đi vào giấc ngủ. Chúng ta lôi ra một cuốn sách (như gợi ý của các chuyên gia nuôi dạy trẻ) để đưa vào lịch trình trước giờ đi ngủ của con, nhằm hạ nhiệt cho đứa trẻ lúc nào cũng chỉ muốn chạy nhảy, nghịch ngợm hoặc để tận hưởng khoảng thời gian âu yếm với con.

Nhưng sách còn làm được nhiều điều hơn thế. Chúng ta chỉ cần học để ngừng việc đọc một cách đơn giản cho con và bắt đầu lôi kéo trẻ nhiều hơn vào quá trình vô cùng thú vị này.

(Ảnh: A Happy Mum)

Có một nghiên cứu nổi tiếng chỉ ra rằng, những người trưởng thành đọc một đoạn ngắn tiểu thuyết văn học có thể hiểu tốt hơn về trạng thái tinh thần của người khác. Trong thể loại sách này, những khắc hoạ sâu sắc về suy nghĩ và cảm nhận bên trong của nhân vật cho phép người đọc hình dung đầy đủ hơn về động lực và quan điểm của nhân vật – từ đó, củng cố sự đồng cảm bản năng. Người biết đồng cảm sẽ biết hài lòng hơn với cuộc sống, có những mối quan hệ vững bền hơn, trở thành người quản lý, đồng nghiệp, người bạn tốt hơn.

Phần lớn sách thiếu nhi chưa đạt tới mức độ viết và sắc thái như vậy. Tuy nhiên, nếu được tiếp cận đúng hướng, bất cứ cuốn sách nào cũng có thể trở thành công cụ để khơi dậy sự đồng cảm và tăng cường sức mạnh ra quyết định ở trẻ.

Vậy, làm thế nào để thay đổi cách sử dụng những cuốn sách quý giá đi? Thay vì đọc sách thật nhanh, từ đầu đến cuối, hãy ngừng lại và đặt cuốn sách sang một bên. Hãy hỏi con xem trẻ sẽ làm thế nào nếu rơi vào hoàn cảnh như nhân vật trong sách. Hãy cũng suy nghĩ, thảo luận với con và sau đó bạn mở cuốn sách ra, để tác giả dẫn dắt chúng ta tới phần kết thúc.

Từ quan điểm của các nhà khoa học về não bộ, mỗi tối, phần lớn phụ huynh đang đánh mất cơ hội quý báu để sử dụng các mâu thuẫn tưởng tượng như một cách tập dượt cho tình huống thực tế. Ví dụ, với cuốn sách “Are you my mother?” (Mẹ có phải mẹ của con), xung đột xảy ra ngay khi chú chim nhỏ thức dậy trong tổ, chỉ thấy có mỗi một mình, còn mẹ thì đã biến đâu mất. Bạn có thể hỏi con: Con sẽ làm gì bây giờ, nếu con là chú chim bé nhỏ ấy? Ngay cả với những cuốn sách bạn đã cùng đọc với con hàng trăm lần, trẻ vẫn có thể nghĩ ra một cách phản ứng khác, một quyết định khác cho nhân vật trong truyện.

Các nghiên cứu về giáo dục cho thấy, quá trình hồi tưởng, chiêm nghiệm chính là thời điểm việc học sâu diễn ra. Phần có ý nghĩa lớn lao nhất thường xảy ra khi bạn gấp cuốn sách lại.

Cũng theo các nghiên cứu khoa học, nếu bạn đưa ra quyết định về một vấn đề gì đó, bạn sẽ nhớ nó tốt hơn. Não phát triển hơn với những thứ mà nó được rèn luyện và quá trình hồi tưởng, suy ngẫm cho phép một đứa trẻ chủ động thực hành kỹ năng đưa ra quyết định, hơn là thụ động nghe sách. Việc thực hành chủ động này sẽ dẫn tới kết quả là những thay đổi của synapse - chỗ nối giữa 2 nơ-ron thần kinh và làm mạnh hơn con đường truyền dẫn thần kinh ở trẻ.

Tất nhiên, cuộc sống đã quá bận rộn và mỏi mệt nên không thể tránh khỏi những lúc bạn chỉ muốn nhanh chóng kết thúc việc đọc sách cho con. Nhưng khi có thời gian, hãy tận dụng để không chỉ đọc cho con mà còn cùng con nhớ lại, hồi tưởng, suy ngẫm và bạn sẽ thấy mình đang có những đứa con vui vẻ hơn, có ý thức hơn và biết đồng cảm hơn.

Tham khảo: Psychology Today