Kĩ năng đọc trong thời đại số thức (lời khuyên của Giáo sư John Vũ)

Việc làm mà bạn có hôm nay có thể không còn như thế vào ngày mai. Với phát kiến công nghệ như tự động hoá và robotics, nhiều thứ sẽ thay đổi vì robots sẽ làm phần lớn công việc. Nhưng điều đó không có nghĩa là không có việc làm cho con người. Sự thật là sẽ có nhiều việc làm hơn, nhưng tất cả chúng đều yêu cầu các kĩ năng và giáo dục khác. Một khảo cứu mới của chính phủ Mĩ đã kết luận rằng trong năm năm tới, sẽ có NHIỀU việc làm hơn trong các khu vực công nghệ nhưng KHÔNG đủ công nhân để đáp ứng cho nhu cầu này và đồng thời, công nhân không có kĩ năng công nghệ sẽ không có khả năng tìm được việc làm. Trong khi có những cách nhìn khác về cách thị trường việc làm sẽ thay đổi, và cách nó sẽ tác động tới việc làm trên toàn cầu, có một điều rõ ràng: “Vấn đề là tuỳ học sinh và gia đình họ điều chỉnh theo thay đổi này. Lĩnh vực học tập nào họ chọn ở đại học, trường nào họ sẽ vào, và kĩ năng nào họ có sẽ xác định ra liệu họ sẽ có việc làm hay không.”

Vì công nghệ thay đổi nhanh chóng, có việc làm không dựa trên điều học sinh biết mà dựa trên điều họ có thể học và họ học nhanh thế nào. Các kĩ năng mà phần lớn học sinh học ngày nay có thể không như thế trong tương lai cho nên mọi học sinh đều phải phát triển kĩ năng “học cả đời” mà họ tiếp tục học những điều mới bất kì khi nào chúng tới. Cách tốt nhất để phát triển kĩ năng này là đọc nhiều nhất có thể được về thay đổi công nghệ và được chuẩn bị. Tuy nhiên, ngày nay nhiều học sinh KHÔNG có thói quen đọc tốt. Họ chỉ đọc điều làm họ quan tâm và phần lớn về những thứ tầm thường như cuộc đời của các ngôi sao điện ảnh, ngôi sao thể thao, và những người nổi tiếng khác. Không biết điều có thể xảy ra và được chuẩn bị, nhiều người sẽ không có khả năng kiếm được việc làm.

Thói quen đọc tốt bắt đầu từ sớm, thường khi học sinh còn ở trường tiểu học. Nếu họ không thích đọc ở tuổi này, sẽ khó làm cho họ đọc khi họ lớn lên. Loại sách nào trẻ em sẽ đọc là KHÔNG quan trọng, nhưng chừng nào họ còn thích đọc, họ sẽ xây dựng nền tảng mạnh về từ vựng và việc nhận ra từ cho phép họ phát triển việc đọc hiểu thấu tốt hơn ở trường trung học và đại học. Trong nhiều năm dạy học, tôi để ý rằng học sinh không có kĩ năng đọc hiểu thấu tốt bao giờ cũng gặp khó khăn ở đại học. Nhiều người thất bại vì họ không thể bắt kịp với nhịp độ học tập nhanh và khối lượng yêu cầu đọc khổng lồ. Một số người bảo tôi rằng cho dù họ dành nhiều thời gian cho đọc, nhưng không hiểu được các khái niệm trong sách giáo khoa.

Năm ngoái, khi tôi khuyên họ phát triển kĩ năng đọc tốt hơn, một sinh viên tranh cãi: “Em bao giờ cũng đọc nhiều thứ trên Internet. Em đọc Facebook và Snapchat mọi lúc. Em không cần đọc thêm.” Tôi giải thích: “Khi em đọc tiểu thuyết vì thích thú, em chỉ cần theo dõi câu chuyện. Nếu em thích, em có thể đọc lại chúng lần nữa. Khi em đọc Facebook hay Twitter, em đọc lướt qua chúng nhanh chóng cho tới khi em tìm thấy cái gì đó thú vị. Tuy nhiên, khi đọc sách giáo khoa, em phải hội tụ vào những thứ quan trọng để hiểu khái niệm. Em không thể đọc sách giáo khoa theo cùng cách như Facebook, Snapchat, hay tiểu thuyết. Trong Khoa học máy tính có nhiều thuật ngữ chuyên môn mà em phải biết. Đây là từ vựng mới mà em phải hiểu chúng không chỉ đúng, mà còn chính xác.  Tuy nhiên với kĩ năng đọc giới hạn thế, em sẽ thấy rằng học Khoa học máy tính là khó. Nếu em không thể qua được lớp “Nhập môn Hệ thống máy tính” này, làm sao em có thể đi xa hơn trong nghề nghiệp hay phát triển kĩ năng “học cả đời?”

Trong thời đại số thức đang thay đổi nhanh này, vấn đề là tuỳ ở học sinh phát triển kĩ năng đọc tốt để cho họ có thể tiếp tục học nhiều hơn và được chuẩn bị cho bất kì thay đổi nào tới. Sau rốt, họ chịu trách nhiệm cho việc học của họ và tương lai của họ. Không có kĩ năng đọc cơ bản, sẽ khó phát triển thái độ học cả đời, và không học liên tục, họ sẽ không có khả năng sống sót trong thời đại số thức này.

Giáo sư John Vũ, Đại học Carnegie Mellon.

Nguồn: science-technology.vn