1. Xác định giá trị của con
Cha mẹ cần hiểu sức của con đến đâu, ước mơ của con là gì để có những góp ý cho con lựa chọn phù hợp.
Cha mẹ thông qua các việc hàng ngày diễn ra xung quanh hãy hỏi con thích nghề gì, con sẽ làm như thế nào để từ đó có những lựa chọn và định hướng thích hợp. Mỗi cá nhân có một sở thích, ưu nhược điểm khác nhau và những tính cách đó phát triển được hay không cũng phụ thuộc vào ngành nghề và công việc mà người đó theo đuổi. Do đó, việc định hướng nghề nghiệp cho con cha mẹ cũng cần xem xét trên tính cách, sở thích và các kỹ năng của con mình.
Nếu băn khoăn chưa biết lựa chọn ra sao cha mẹ hãy cho con nhìn thực tế nghề nghiệp của mình. Nếu có thể liên hệ được hãy cho con thực tập 1-2 ngày với các công việc phụ có liên quan đến nghề của chúng để con nhìn thấy công việc thực sự vất vả thế nào, khó khăn thế nào. Chính yếu tố này khiến cho trẻ có cái nhìn thực tế và định hướng tốt hơn cho bản thân.
2. Tìm trường tương ứng
Khi đã xác định được hướng mình theo đuổi cha mẹ và con cần ngồi suy xét để tìm được trường có thể đáp ứng được các mong muốn về nghề nghiệp. Đó là việc cần tìm hiểu về ngành học, thông tin các trường đang đào tạo, điều kiện để theo học như thế nào…
Đây là giai đoạn rất quan trọng, bởi nếu đủ thông tin sẽ giúp bạn và con có cơ sở để xác định chính xác hơn những sở thích hay sự quan tâm của con mà ta đã trả lời ở trên.
3. Nhận diện sức học
Nhiều cha mẹ thường quan niệm “Học tài thi phận”, “Học giỏi nhưng thiếu may mắn khi thi cũng không được”… Điều này hoàn toàn sai. Không nên bỏ qua bước này bởi nhận diện sức học của con chính là việc chuẩn bị cho con thi ở trường nào cho phù hợp. Quá chủ quan hay dựa dẫm vào năng lực của con mà không có những lựa chọn phù hợp sẽ khiến cơ hội của con trở nên mong manh.
Để có thể nhận diện sức học của con, cha mẹ hãy yêu cầu con làm thử bài theo mẫu, lưu giữ, đối chiếu với từng học kỳ, so sánh kết quả và tự xác định khả năng. Việc xác định năng lực sớm giúp các con có kế hoạch tự điều chỉnh việc học nhằm quyết tâm thực hiện được mơ ước của mình. Nếu sức học quá chênh lệch với ước mơ, nên học ở một trường khác, bậc học phù hợp để có nghề nghiệp mà con yêu thích, và đủ sức vào theo các tiêu chí tuyển sinh của trường đó.
4. Tìm hiểu nhu cầu nhân lực
Cha mẹ hãy đánh giá nhu cầu thị trường việc làm đối với ngành học mà con đang theo đuổi. Hãy chú ý cần lựa chọn trên sự thực tế chứ không phải độ “hot” của các ngành học. Bởi có thể ngành học đó đang hot vào thời điểm này nhưng sau khi con học xong ra trường thì ngành đó không còn hot nữa.
Ngoài ra, mỗi ngành nghề khác nhau, địa phương khác nhau thì nhu cầu nhân lực theo cơ cấu đào tạo tất yếu là khác nhau. Nếu có dự tính sẽ làm việc ở địa phương nào thì học sinh nên tham khảo nhu cầu nhân lực của địa phương đó.
5. Lập sổ tay hướng nghiệp
Vào lớp 10, con đã có kế hoạch về nghề nghiệp tương lai. Bây giờ là lúc con thực hiện ước mơ. Việc cần làm để luôn xác định đúng hướng đi là lập sổ tay hướng nghiệp. Bước này chính là quá trình tự hướng nghiệp bản thân, kiểm soát, điều chỉnh hành vi nhằm vượt qua những khó khăn, cản trở để đạt mục tiêu cao nhất.
Việc nhận diện tính cách, kỹ năng, giá trị và sức học giúp con vừa tự khám phá mặt mạnh, vừa xác định chính xác những hạn chế của bản thân để có những điều chỉnh phù hợp, chứ không làm triệt tiêu ước mơ của con.
Giúp con hướng nghiệp không phải là việc dễ dàng. Tập trung công sức một chút, cha mẹ có thể dễ dàng giúp đỡ các con tìm kiếm công việc phù hợp trong tương lai.
Theo Chuyên gia tư vấn tâm lý Phạm Hiền
